Hoewel het gevaarlijk is om over deze 2 totaal verschillende dingen in één topic te schrijven, ga ik toch een poging doen.
(Laten we maar meteen duidelijk stellen dat ik geen discussie wil aanwakkeren tussen wetenschap en religie! Voor mij zijn het twee totaal verschillende dingen die op elk in hun eigen manier waar en juist zijn. Voor mij is wiskunde een meer voor de hand liggende waarheid dan religie, maar dat is slechts een persoonlijke indruk.)
Anderen hebben vóór mij ook al een poging gedaan om deze 2 onderwerpen te mixen. Wetenschappers waagden zich in het religieuze gebied, maar ook gelovigen maakten uitspraken over wiskundigen.Zo maakte bijvoorbeeld bisschop Sint Augustinus (354-430) de uitspraak:
Een goede christen moet opletten voor wiskundigen, en al degenen die lege voorspellingen maken. Het gevaar bestaat dat de wiskundigen een verbond sloten met de duivel om de geest donkerder te maken en mensen te beperken tot een verbond met de hel.
— Sint Augustinus —
Het zijn zware woorden waarmee hij wiskundigen ervan beschuldigd een verbond te sluiten met de duivel. Dit is waarschijnlijk één van de meest bekende voorbeelden van ‘het bemoeien’ in deze richting. Vanuit het kamp van de wiskundigen is het beroemdste stukje bemoeienis ongetwijfeld het bewijs van Kurt Gödel (1906-1978) van Gods bestaan. En wat voor sommigen misschien verrassend is voor een wetenschapper, is het feit dat hij bewijst dat God wel degelijk bestaat.
Gödel wordt beschouwd als een van de belangrijkste wiskundigen van de 20ste-eeuw en was vooral bedreven in de logica (een tak van de wiskunde). Hij bewees het bestaan van God dan ook vanuit dit onderdeel van het vak. Het volledige bewijs ziet eruit als volgt:
Het heeft vele symbolen die je misschien niet meteen iets zeggen zoals ⇔ (als en slechts als), ¬ (wat “niet” betekent) en ∧ (wat “en” betekent), maar het leert snel. Laten we zelf ook een logische vergelijking opschrijven met deze drie symbolen!
stel dat we ook het volgende afspreken: M = k(B) wil zeggen M is kind van B, M = z(B) wil zeggen M is zoon van B (hetzelfde geldt natuurlijk voor d(B) of dochter van B).
Hiermee kan je bijvoorbeeld de volgende logische uitdrukking maken “M is de zoon van B als en slechts als M een kind is van B en geen dochter is van B.”
[M=z(B)] ⇔ [M=k(B)] ∧ ¬ [M=d(B)]
De belangrijkste symbolen in het bewijs van Gödel zijn waarschijnlijk ∃ (dit wil zeggen “er bestaat”) en G(x) (dit wil zeggen x is een God). De laatste regel van zijn bewijst leest dus: “Er bestaat een x zodat x is God”. En dus bewees Gödel (foto) dat God bestaat! Zijn bewijs kreeg natuurlijk kritiek langs alle kanten (zowel wetenschappelijk als reliugeus) en zal nooit beschouwd worden als “juist”.
Zoals Sint Augustinus eerder al aannam gebruikt de duivel ook wiskunde om de mensen te misleiden. Zo zou hij bij het ontvangen van een nieuwe ziel in de hel, het volgende spel voorstellen: Het slachtoffer mag elke dag een spel spelen en bij winst naar de hemel stijgen, bij verlies volgt een oneindige eeuwigheid in de pijnlijke hel. De ziel mag slechts één keer meespelen maar mag kiezen de hoeveelste dag. Op dag 1 heeft de ziel een kans van 1/2 om te winnen. Op dag 2 is deze kans 2/3. op dag 3 is de kans al 3/4… en zo blijft de kans steeds stijgen. Het is dus ergens verstandig om niet meteen mee te spelen, maar om te wachten omdat je kansen op winst steeds maar stijgen. Na 1 jaar is je kans het spel, en daarmee een ticket naar de hemel, te winnen al 365/366 of ongeveer 99,73%… MAAR die 0.27% kans staat wel voor een eeuwigheid in de hel!!! Zou jij al meespelen?
Je kan 1 dag wachten om meer kans te hebben op winst, of nu al spelen maar mogelijk een eeuwigheid verliezen, Dus misschien toch maar even wachten?… Zo kan je de dag erna natuurlijk ook redeneren en toch nóg maar een dagje wachten (wat is 24 uur tegenover een mogelijke eeuwigheid).
Daar zit nu juist het listige van de duivel zijn plan. Je moet oneindig lang wachten tot je 100% zeker bent om te winnen en niet oneindig lang in de hel zal moeten blijven….. Je snapt dat het mooi in elkaar zit.
Als laatste een handigheid waar wiskunde de religie een beetje kan helpen. We weten dat Kerstmis, Sinterklaas of Allerheiligen elk jaar weer op dezelfde datums vallen. Voor Pasen ligt dit ietsje anders. Het heeft te maken met verschillende factoren waardoor Pasen op 35 mogelijke data kan vallen (het kan dus meer dan een maand verschillen)! Om in de sfeer van het artikel te blijven zal ik me als wiskundige niet wagen aan een uitleg over deze factoren… dit is meer iets voor een religieuze om uit te leggen (zoals meneergodsdienst bijvoorbeeld). Wat ik wel kan meegeven is een formule waarmee je zelf kan berekenen wanneer Pasen valt. We moeten dus weten welke dag “d”, en welke maand “m ” we Pasen zullen vieren terwijl we enkele het jaar “y” weten:
DAAROM WISKUNDE
Giedts T.
waaromwiskunde 